Αγροτική Έκφραση & Αρωματικά Φυτά

Ανέλυσε διεξοδικά στην εκπομπή «ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΓΗ» ο Αν. Καθηγητής του Α.Π.Θ. Στ. Κατσιώτης

Τα οφέλη των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών

«Ακτινογραφία» στην καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών έγινε την Τρίτη που μας πέρασε στην εκπομπή «ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΓΗ» του «Astra tv» κατά τη διάρκεια της οποίας ο Αν. Καθηγητής του τμήματος φαρμακευτικής του Α.Π.Θ. Δρ. Σταύρος Κατσιώτης παρουσίασε τα οφέλη για τους παραγωγούς, που απορρέουν από αυτές τις καλλιέργειες.

Με πολύ απλά λόγια αλλά άκρως κατατοπιστικά ο κ. Κατσιώτης έδωσε πολλές και χρηστικές πληροφορίες προς τους ενδιαφερόμενους παραγωγούς και τις οποίες παρουσιάζουμε παρακάτω.

Έτσι λοιπόν μεταξύ των άλλων στην εκπομπή ακούστηκαν τα εξής:

• Το να εγκαταστήσει ένας παραγωγός μια μικρή έκταση 5 – 10 στρεμμάτων με ΦΑΦ είναι αρκετά εύκολο, αν και χρειάζεται να αποκτήσει την εξειδικευμένη τεχνογνωσία γι αυτά τα συνήθως διαφορετικά μεταξύ τους φυτικά υλικά, και αφετέρου δεν χρειάζονται ιδιαίτερα μέσα, παρά μόνον η προσωπική εργασία του παραγωγού, συνεχίζοντας, συγχρόνως, και τις άλλες δραστηριότητές του.

Με ένα τέτοιο όμως μέγεθος καλλιέργειας τα παραγόμενα προϊόντα μπορούν να διακινηθούν μόνο στις τοπικές αγορές και με πολύ μικρά περιθώρια κέρδους για τον παραγωγό, απλά συνεισφέροντας κάτι παραπάνω στον οικογενειακό «κορβανά».

• Είναι πλέον γνωστό ότι από τα είδη Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών που παράγονται και διακινούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα πλέον χρησιμοποιούμενα είναι περίπου σαράντα.

Από αυτά, τα παρακάτω διακρίνονται κυρίως για το συνολικό τους τζίρο στην ΕΕ:

ΑηΓιάννης (Salvia sclarea), αχίλλεα, βαλεριάνα, βασιλικός, γλυκάνισο, γλυκόριζα, δακτυλίτιδα, δενδρολίβανο, δίκταμο, δυόσμος, εστραγκόν, θυμάρι, καλέντουλα, κορίανδρος, λεβάντα, λεβαντίνη, λουίζα, μαϊντανός, μάραθος, ματζουράνα, μελισσόχορτο, μέντα, ρίγανη, σατουρέγια, τριαντάφυλλα, υπέρικο, φασκόμηλο, χαμομήλι …

• Παγκοσμίως η αξία αυτών των φυτικών υλικών ξεπερνά τα 20 δισεκατομμύρια $ ετησίως και αυτός ο τζίρος αυξάνεται κάθε χρόνο. Θα πρέπει να σημειωθεί και να τονιστεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ελλειμματική στην κατηγορία των ΦΑΦ και των ΑΕ, και παρ’ όλες τις εκτεταμένες καλλιεργούμενες εκτάσεις σε Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρο, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Τσεχία κ.ά – χωρών με ιδιαίτερα αναπτυγμένη τεχνογνωσία και παραγωγή στον Τομέα αυτό- που ξεπερνούν το 1.500.000 στρέμματα, εισάγονται χιλιάδες τόνοι!

• Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ΦΑΦ σε σχέση με τα περισσότερα άλλα γεωργικά προϊόντα και ιδιαίτερα τα νωπά φρούτα και τα λαχανικά είναι ότι όλα αυτά θα πρέπει να διατεθούν άμεσα -όσο είναι ακόμη αποδεκτά από το καταναλωτικό κοινό – έχουν δηλαδή μόνο μια αγορά! Εδώ έγκειται και η μεγάλη αλλά και ουσιαστική διαφορά σε σχέση με τα Αρωματικά Φαρμακευτικά φυτά τα οποία διατίθενται σε τρεις διαφορετικές αγορές-πράγμα από το οποίο επωφελείται καθ’ ολοκληρίαν μια καθετοποιημένη Μονάδα Παραγωγής επεξεργασίας και μεταποίησης ΦΑΦ και ΑΕ.

Η πρώτη αγορά είναι αυτή των νωπών ( φρέσκων) αρωματικών φυτών (που έχει και τα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, αλλά και το μεγαλύτερο ρίσκο) όπως π.χ. ο βασιλικός, η μέντα, ο δυόσμος το δενδρολίβανο κ.ά, τα οποία βρίσκουμε στις λαϊκές (χύδην, σε ματσάκια, σε γλαστράκια κλπ), στα Super Markets, στις κουζίνες των εστιατορίων, των ξενοδοχείων, των σπιτιών μας κλπ.

Η δεύτερη και κύρια αγορά είναι αυτή των ξηρών φυτικών υλικών των ΦΑΦ, που αποτελεί τη μεγαλύτερη, είτε σε όγκο παραγωγής και διάθεσης, είτε σε τζίρο.

Η τρίτη είναι αυτή που συνήθως αφήνει και τα μεγάλα κέρδη – υπό ορισμένες όμως και απαιτητικές συνθήκες – αυτή των αιθερίων ελαίων, η οποία βέβαια απαιτεί και σημαντικές επενδύσεις και τεχνογνωσία.

• Σήμερα προτείνεται μια εναλλακτική δυνατότητα επένδυσης στη Γεωργία, με μεγάλες προοπτικές και δυνατότητα ικανών εσόδων για όσους ασχοληθούν σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα με τις καλλιέργειες των ΦΑΦ και την παραγωγή εξ αυτών Αιθερίων Ελαίων.

• Σε αντίθεση με έναν απλό και χωρίς πολλά μέσα παραγωγό, σε μια σωστή καθετοποιημένη Μονάδα Παραγωγής ΦΑΦ και ΑΕ δεν υπάρχει περίπτωση να μείνει αδιάθετο, ή να αλλοιωθεί κάποιο προϊόν της, καθώς σε κάθε περίπτωση μετακυλύει το αδιάθετο υλικό στην επόμενη αγορά – εάν π.χ. δεν διατεθούν ποσότητες φρέσκων αρωματικών φυτών, αυτές οι ποσότητες δεν χάνονται γιατί εύκολα θα περάσουν από το ξηραντήριο και τον άλλο μηχανολογικό εξοπλισμό της Μονάδας και ακολούθως θα διατεθούν σαν ξηρό φυτικό υλικό. Εάν πάλι μια χρονιά δεν ήταν δυνατό να πωληθούν όλες οι ποσότητες των ξηραμένων φυτικών υλικών, μπορούν εύκολα να αποσταχθούν στην Αποστακτική Μονάδα και να διατεθούν ως Αιθέριο Έλαιο.

Ο στόχος της ολοκληρωμένης Μονάδας Παραγωγής ΦΑΦ έγκειται στο να προσδώσει υπεραξία στο συγκομισμένο φυτικό υλικό. Να μην το πουλήσει δηλαδή ο παραγωγός π.χ. 0.90 – 1,10 Ευρώ το κιλό σαν μπάλα ή χορτόμαζα στον χονδρέμπορο, αλλά να το επεξεργαστεί με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό, ώστε να του προσδώσει προστιθέμενη αξία και να το δώσει στα 4 – 7 Ευρώ/kg!

• Μια τέτοια καθετοποιημένη Μονάδα, επειδή απαιτεί ορισμένου ύψους κεφάλαια, είναι προτιμότερο να την αναλαμβάνουν δύο – τρεις, ή και περισσότεροι συνεργάτες – αν και η πράξη έχει αποδείξει ότι αρκεί και ένας για να τα βγάλει πέρα μόνος του – έτσι ώστε και η απαιτούμενες εργασίες αλλά και τα απαιτούμενα κεφάλαια να μπορούν να κατανέμονται αντίστοιχα μεταξύ των συνεργατών. Όσον αφορά τα απαιτούμενα κεφάλαια, υπάρχει η δυνατότητα επιδοτήσεων από διάφορα Προγράμματα («ΑλέξανδροςΜπαλτατζής», ΕΣΠΑ, Καινοτομίας, Νέων Επιχειρηματιών κλπ). Πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη, ότι ως επί το πλείστον επιδοτούνται μέχρι και 55% η κτιριακή εγκατάσταση και μόνο ο μηχανολογικός εξοπλισμός επεξεργασίας, μεταποίησης κ.ά. και όχι ο γεωργικός.

• Η είσοδος στις Διεθνείς Αγορές δεν είναι εύκολη για έναν καινούριο παραγωγό ή μια νέα Μονάδα. Αλλά είναι εφικτή εφόσον διαθέτει αυτά που ζητούν -ή μάλλον απαιτούν- οι Διεθνείς Αγορές:

1ον να διαθέτει βιολογικά προϊόντα άριστης και σταθερής τυποποιημένης ποιότητας,

2οναπόλυτη συνέπεια στις εκάστοτε συμφωνηθείσες ποσότητες παράδοσης και στο χρόνο παράδοσης και

3ον ποικιλία προϊόντων (όχι μόνον ένα, δύο ή τρία φυτικά υλικά ή αιθέρια έλαια, αλλά πολύ περισσότερα).

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι Μονάδες Παραγωγής ΦΑΦ βασίζονται και τροφοδοτούνται με φυτικό υλικό από καλλιεργούμενες εκτάσεις των 100 – 600 στρεμμάτων οι μικρές Μονάδες, ενώ οι μεγάλες από εκτάσεις άνω των 2.000 στρεμμάτων.

Ο παραγωγός ή ομάδα παραγωγών που εγκαθιστά μια καθετοποιημένη Μονάδα Παραγωγής ΦΑΦ γίνεται συγχρόνως και επιχειρηματίας γιατί σπάνια πλέον δίνει το πρωτογενές προϊόν του στο χονδρέμπορο κοψοχρονιά και σε χαμηλές τιμές. Επειδή με το μηχανολογικό εξοπλισμό της Μονάδας του έχει πλέον δώσει υπεραξία στο προϊόν του, επιτυγχάνει πολύ υψηλότερες τιμές στις ξένες αγορές και το κυριότερο έχει τη δυνατότητα να διαθέτει τελικά προϊόντα σύμφωνα με τις ανάγκες και προδιαγραφές των Μεγάλων Οίκων εμπορίου της ΕΕ, που αποκλειστικά διακινούν παγκοσμίως τα ΦΑΦ και τα ΑΕ.

Τέλος να επισημάνουμε ότι κ. Σταύρος Θ. Κατσιώτης μαζί με τον κ.Π. Χατζόπουλο είναι συγγραφέας του βιβλίου ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ

(Παραγωγή, επεξεργασία, μεταποίηση, αξιοποίηση διεθνείς αγορές, αρωματοθεραπεία αρωματοποιία-) Εκδόσεις αφοί Κυριακίδη 2010, σελ. 970) και μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί του μέσω του e– mail stakat@pharm.auth.gr, ενώ για τα σεμινάρια που γίνονται από το ΑΠΘ μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα http://www.seminariaaromatikonfiton.gr και στο τηλ: 2310.997644 κυρία ΓΑΒΡΙΕΛΗ(για πληροφορίες) 2310.997669 Αν. Καθηγητής ΚΑΤΣΙΩΤΗΣ (Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος) και 2310.995350 κυρία ΔΟΝΤΣΙΟΥ (για κατάθεση Αιτήσεων Συμμετοχής).