Στην Ημερίδα που διοργανώθηκε πριν απο περίπου 2 βδομάδες στους Μολάους Λακωνίας με πρωτοβουλία και ευθύνη της Φεβρωνίας Πατριανάκου, πρ. Βουλευτού Επικρατείας, ακούστηκαν πάρα πολλά ενδιαφέροντα πράγματα για το ελαιόλαδο, μεταξύ και αυτών και κάποιες αλήθειες που «σκοτώνουν» σχετικά με την πορεία του ελληνικού ελαιόλαδου διαχρονικά απο το 1981 που μπήκαμε στην ΕΕ έως και σήμερα.
Εισήγηση της κα Δήμητρας Αλιέως για το μέλλον του χύμα και του τυποποιημένου ελαιολάδου
δείτε το Βίντεο : κλίκ εδώ
ANAΓΚΑΙΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΥΜΑ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔOY ΣΤΙΣ ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ
Εισηγητής : Δήμητρας Αλιέως
Δεν θέλω να σας κουράσω με πίνακες και δεδομένα, ας τα αφήσουμε στους αναλυτές, τις αρμόδιες υπηρεσίες και στις μεγάλες εταιρείες που κινούνται πλέον μόνο βασει αυτών. Προτιμώ να σας μεταφέρω τι αντιμετωπίζω στην πραγματική διεθνή αγορά του ελαιολάδου εδώ και 34 χρόνια, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις Τρίτες χώρες και ίσως μπορέσω να σας κάνω να δείτε ορισμένα θέματα, πρακτικές, κινδύνους, ανάγκες ή και εφαρμογές προς μίμηση, που θα σας κάνουν κατ´ αρχήν να σκεφτείτε και στην συνέχεια να λάβετε να εφαρμόσετε έστω και μερικά μικρά μέτρα που θα βοηθήσουν τον χώρο σας, το μαγικό μας λαδάκι που όσοι αγγίξαμε και αγαπήσαμε δεν μπορούμε να το αποχωριστούμε.
Εργάζομαι στον διεθνή χώρο εμπορίας ελαιολάδου από το 1977 και εδώ και 10 χρόνια ειδικά στην εταιρεία SOVENA ESPANA στην Σεβίλλη, η οποία τυποποιεί 210.000 μτ λάδι ανά τον κόσμο, όσο περίπου η ελληνική παραγωγή. Σαν αγοραστής πρώτων υλών από την Τυνησία, Ιταλία, Μαρόκο, Τουρκία ,Συρία, Ελλάδα και κάτω από το Ευρωπαϊκό καθεστώς διακίνησης του ελαιολάδου, έπρεπε να έχω πάντα την ενημέρωση των λεπτομερειών διακίνησης ελαιολάδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνήθισα να μην κάνω καμμία εμπορική κίνηση αν ΠΡΩΤΑ δεν ΕΧΩ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ όλα τα στάδια της νόμιμης και ομαλής διακίνησης κάθε φορτίου. Η χώρα μας άργησε πολύ να κινηθεί σε αυτό το νέο καθεστώς.
Συχνά αναπολώ τις εποχές που λιγότερη γραφειοκρατία τυραννούσε την εμπορία και οι εμπορικές πράξεις κλεινόντουσαν σε χαρτοπετσέτες, στα λιοτρίβια και στα καφενεία, αλλά έπρεπε να προσαρμοστώ, όπως και όλοι πρέπει να προσαρμοστούμε, για να μπορέσουμε να σταθούμε δίπλα στον αυστηρά ελεγχόμενο Τυνήσιο εξαγωγέα, τον καταπληκτικά οργανωμένο Τούρκο εξαγωγέα, τον εκπληκτικά ανερχόμενο Μαροκινό και να μην ξεχνάμε τους μοναδικούς Ιταλούς.
ΕΜΠΟΡΙΑ ΧΥΜΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ
Το ελαιόλαδο έζησε κάποιες στιγμές θα έλεγα κοσμογονίας που επέφεραν μεγάλες αλλαγές στην εμπορία του, κατά συνεπεια και στην τιμή του. Χρονικές στιγμές που εγώ θεωρώ ορόσημο, τουλάχιστον στις εποχές που έζησα και ζω τον κόσμο του λαδιού.
1. το 1981 η Ελλάδα μπαινει —-ΑΝΕΤΟΙΜΗ— στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τα Υπουργεία αγνοούσαν την εφαρμογή των Κοινοτικών κανονισμών και κατ’ επέκτασιν δεν είχαν τη γνώση και την οργάνωση να ενημερώσουν τον κλάδο. Ζήσαμε πολλά χρόνια ουσιαστικά σε ενα περιθώριο γνώσης και διδασκαλίας ,στα χρόνια που τεράστια κοινοτικά κονδύλια μας έδιναν την ευκαιρία να εκτιναχθούμε στο προϊόν, ΝΑ ΧΤΙΣΟΥΜΕ….την εποχή που ανταγωνιστές μας φύτευαν και άρδευαν τη γη..
2. το 1991 οι Ιταλοί ανακαλύπτουν την δημιουργία του αποσμημένου. Το ελαιόλαδο των 1350 δρχ τον Σεπτέμβριο του 1991 καταποντίζεται με την κυκλοφορία ιταλικού αποσμημένου στη μισή τιμή και ουδέποτε συνέρχεται. Οι Έλληνες δεν βλέπαμε ,ούτε παραδεχόμασταν αυτή την αλλαγή, πιστεύοντας ότι κανένα λάδι δεν είναι σαν το δικό μας και αυτό αρκούσε για να κρατηθούν υψηλές τιμές.
3. το 1994 η Ελλάδα μπορεί να διακινεί ελεύθερα με τιμολόγια εξαγωγές στην ΕΕ (έσπασε η συσσώρευση μεγάλων παρτίδων στα χέρια της ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗΣ<ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ-ΕΜΠΟΡΩΝ — καλό για την αρχή αλλά αρνητικό μακροχρόνια για τους αγοραστές….που δεν μπορούν να εμπορευτούν μεγάλα συμβόλαια στην Ελληνική αγορά, ενώ το κάνουν άνετα σε ανταγωνιστικές χώρες. ΚΟΥΡΑΖΟΥΜΕ τους διεθνείς αγοραστές….
4. το 2002 μπαίνουμε στο ΕΥΡΩ και η Ισπανία επιβεβαιώνει τεράστιες παραγωγές (η Ισπανία γίνεται Βασιλιάς και Βασίλισσα διπλασιάζοντας την παραγωγή της)
5. το 2009, παγκόσμια κρίση, ενώ νέες παραγωγές χώρες σαν την Αυστραλία, Χιλή κ.α. εισέρχονται στην παραγωγή. Αυτή θα ειναι η νέα ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑ. Όσοι συντηρούνταν οριακά μέχρι σήμερα, σύντομα δεν θα αντέχουν λόγω χαμηλών διεθνών τιμών, ύπαρξης διεθνώς μεγάλων ποσοτήτων ελαιολάδου + νέων αγορών + έλλειψη χρηματοδότησης….
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ και προβλήματα στην εμπορία ελαιολάδου σε ΧΥΜΑ μορφή
1. Νέες παραγωγές και φυτεύσεις.
2. Η Ισπανία κυριαρχεί αλλά χάνεται η Ιταλική γεύση +αγορά που ήταν πλεονέκτημα για τον Έλληνα έμπορο + αγρότη.
3. Χάρη στο LIDL και ΑLDI τα συμβόλαια ζητούν 70% ελληνικό προφίλ. Αν το αλλάξουν τότε θα δούμε τις χύμα εξαγωγές μας να μειώνονται επιπλέον.
4. Η Τυνησία και η Τουρκία ειναι οργανωμένες, το Μαρόκο εκτινάσσεται (εσείς αν ήσασταν αγοραστές που θα πηγαίνατε?????). Η Ελλάδα σαν μικρή αγορά δεν προσφερει πια ποσότητες ΟΥΤΕ Μακροχρόνια Συμβόλαια.
5. Νέες αγορές σαν την Αυστραλία/ Αργεντινή /Χιλή και Καλιφόρνια είναι κίνδυνος.
6. Οι διεθνείς αγοραστές απαιτούν ιχνηλασιμότητα. Από το μεταφορικό μέσο > την δεξαμενή > τον μαλακτήρα > τον παραγωγό > το σακί > την ετικέτα του χωραφιού> την ημερομηνία μάζωξης – αλλιώς δεν θα αγοράσουν.
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ
1. Η Ισπανία δίνει χαμηλές τιμές σε ελεγχόμενη μέτρια ποιότητα. Μετά το 1990 φυτεύει μεγάλες εκτάσεις και αρδεύει, με αποτέλεσμα σήμερα το 28% περίπου των ελαιώνων να ποτίζονται και να εξασφαλίζει επάρκεια ακόμα και σε ξηρασία.
Η τεχνολογία προοδεύει και υποστηρίζει το προιόν.
Κάτι που δύσκολα θα γίνει στην Ελλάδα.
Μεγάλη χώρα, μεγάλα λιμάνια, καλά logistics.
Ελεύθερη εισαγωγή με άδειες και αυστηρούς ελέγχους με Κωδικό στο Υπουργείο ανά εταιρεία, που βοηθά τον Ισπανό να κινείται με ταχύτητα και σοβαρότητα.
Ιδρύει το ΜFAO δηλαδή το XΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ και μεγάλο μέρος των αγορών ελαιολάδου πραγματοποιείται με hedging (προκαταβολικά).
2. Η Τουρκία επιδοτεί την εξαγωγή τυποποιημένου (βελτίωσε τάχιστα το φουντουκέλαιο), βελτιώνει το λιμάνι της Σμύρνης περιορίζοντας το κόστος μεταφοράς και επιδοτεί τις εξαγωγές (εκτός ΕΕ). Οι τουρκικές φυτεύσεις ειναι τεράστιες (αρκετές ανειλικρινείς στα χαρτιά, μα σίγουρα σύντομα θα δούμε την παραγωγή τους να αυξάνεται και να διεκδικούν την 2η θέση παγκοσμίως).
3. Η Τυνησία παρ’ όλα τα προβλήματα της, έχει σοβαρό σύστημα ελέγχου και διακίνησης το οποίο εξυπηρετεί τον αγοραστή. Δεν εξάγεται ενα κιλό λάδι χωρίς Κρατικό Ποιοτικό Έλεγχο και πραγματική παρακολούθηση. Εξάπλωση ιταλικών μεταφορικών εταιρειών που πετυχαίνουν χαμηλούς ναύλους.
4. Στο Μαρόκο, νέα Νομοθεσία ενισχύει την θέση του (χαμηλό εργατικό κόστος, λιμένες, έλεγχοι). Ο Βασιλιάς έδωσε το 2006 μεγάλες εκτάσεις σε επενδυτές και φυτεύτηκαν 15.000 εκτάρια ελιές. Σιγά –σιγά βελτιώνει ποιότητες.
5. Η Ιταλία, παραμένει ισχυρή, αν και χάνει συνεχώς έδαφος από την Ισπανία, αλλά σίγουρα ΞΕΡΕΙ ΝΑ ΠΟΥΛΑΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΑΓΟΡΑΖΕΙ ΛΑΔΙ Ο ΙΤΑΛΟΣ.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Ισπανία 1400
Ελλάδα 250
Ιταλία 250
Πορτογαλία 80
Τυνησία 150-200
Τουρκία 150-200
Συρία 80-160
Μαρόκο 90-150
υπερκαλύπτει την παγκόσμια κατανάλωση.
ΝΕΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ
1. Οι νέες αγορές καταναλωτού Κίνα, Ρωσία ,Ινδία και βελτίωση της Αμερικής και της Αυστραλίας
2. Ο σεβασμός και η συνέπεια των τυποποιητών ή εξαγωγέων χύμα, ώστε ο πελάτης να αποκτήσει εμπιστοσύνη —–γεγονός που θα διευκολύνει τις εύκολες εμπορικές κινήσεις του.
3. Συγκέντρωση της αγροτικής οικογένειας (όχι μεγάλος αριθμός ξένων στα χωράφια – εκτός από την κατάργηση της αγροτικής οικονομίας αυξήσαμε το κόστος συλλογής και φροντίδας των δέντρων). Το κόστος παραγωγής μας είναι γεωγραφικά δύσκολο να βελτιωθεί, αλλά το μεγαλύτερο κόστος είναι η χρήση ακριβών αλλοδαπών εργατών με μικρή ατομική οικογενειακή εργασία. Βγείτε στα χωράφια όπως τις δεκαετίες του 1970 – 1980 και ξαναδουλέψτε τα…
Είμαστε γεωργική χώρα και όχι βιομηχανική.
Έχουμε ένα αγαθό, Δόξα τω Θεώ, και ας το χρησιμοποιήσουμε. Άλλοι Νομοί έχουν βράχια και βουνά.
4. Προσαρμογή στους Κοινοτικούς κανονισμούς (παραδείγματα ΝΟRMA AGRICOLA ιδιωτικών γραφείων ελέγχου— HACCP και ISO με πραγματική τήρηση– ενημέρωση)
ΠΩΣ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ Ο ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ ???? ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ όχι των ΠΩΛΗΤΩΝ.
Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση καταργήσει τη γευσιγνωσία (κάτι για το οποίο θα πιέσουν οι Ισπανοί) το ελληνικό ελαιόλαδο θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα.
Πρέπει να ανανεωθούμε. Χρειαζόμαστε να τραβήξουμε μια ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ και με μια βασική, ειλικρινή κρατική οργάνωση να αναγεννηθούμε, πριν σβήσουμε τελείως.
5. Ταχύτητα στην παρουσία μας στην αγορά. Είμαστε αργοί και χάνονται οι δουλειές.
Πολλοί μικροί Συνεταιρισμοί, μικρά ελαιουργεία και αδυναμία λήψης εγκαίρων αποφάσεων (δήλωση/γράψιμο ποσότητας προς πώληση).
Να εκκαθαριστούν τα αμαρτωλά ή οπισθοδρομικά ελαιουργεία και να περιοριστεί ο υπέρμετρος αριθμός τους ( 5πλάσια απο την Ισπανία που παράγει 1.500.000 τόννους – άρα έχουμε ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΚΟΣΤΗ και πολλές μη παραγωγικές θέσεις που μάλλον συντελούν στην καθυστέρηση παρά στην επιτάχυνση της παραγωγική δουλειάς).
6. Το Υπουργείο να βάλει ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ/ΕΞΑΓΩΓΗΣ +ΕΓΓΥΗΤΙΚΕΣ + ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΠΟΥ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ+ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΗ (π.χ.ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ) προκειμένου να αλλάξει η εικόνα του προϊόντος στη Διεθνή Αγορά. Να πιστέψουν οι αγορές στο ελληνικό προιόν + τον τρόπο καλλιέργειας + εμπορίας του. Ολα αυτά όμως θα είναι ωφέλημα αν και ο κάθε αγρότης/συνεταιριστής/ έμπορος συμβάλλει με ένα καλό ποσοστό συνείδησης.
Εχετε νέα παιδιά ….γνωρίζουν σιγά σιγα την χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και μπορούν να έχουν γρήγορη ενημέρωση, κάτι που δεν μπορούσαμε να διανοηθούμε πριν 20 και 30 χρόνια. Κι όμως ζήσαμε και απασχοληθήκαμε με το λάδι.
Θυμάμαι στην ΕΝΩΣΗ ΠΕΖΩΝ το 1977 ο τότε διευθυντής Γιάννης Μαλιωτάκης ….παρέλαβε την ΕΝΩΣΗ με 1000 μτ και την έφτασε 11-12.000 μτ σε 6-7 χρόνια. Θυμάμαι όταν στην δεκαετία του 80 ο Λέων Μελάς και ο Χρύσανθος Τουχτίδης έχτισαν τον ΣΕΒΙΤΕΛ. Και πόσα δεν θέλω να θυμάμαι.
Και δεν υπήρχαν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ούτε ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ, ούτε σοβαρά Χημεία, ούτε Κοινοτικές Επιδοτήσεις.
Υπήρχε ΨΥΧΗ και ΟΡΓΑΝΩΣΗ και λίγοι εμπνευσμένοι άνθρωποι που άφησαν εποχή στο Ελληνικό Ελαιόλαδο, υπάρχει και αυτή η μοναδική λεξη ΦΙΛΟΤΙΜΟ (που δεν έχει μετάφραση σε άλλη γλώσσα – μιλώ 5 γλώσσες και δεν την έχω βρεί ακόμη) και πιστεύω ότι συνεχίζει να υπάρχει αυτή η τρομερή, δυνατή και ξεροκέφαλη ελληνική ψυχή, που μπορεί να ξεπεράσει την κακιά συνήθεια των εύκολων δρόμων που την αποπροσανατόλισαν και να μεγαλουργήσει.
Ευχαριστώ πολύ.
πηγή : patrianakou.gr
ΒΑΣΙΛΑΚΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - Γεωπόνος ΑΠΘ 