«Είσαι αγρότης; Τώρα είναι η ευκαιρία σου!». Με τη φράση αυτή απευθυνόταν προς τους αγρότες γραφείο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων, εκφράζοντας το κλίμα της εποχής.
Τα φωτοβολταϊκά ή «το Ελντοράντο των φωτοβολταϊκών» όπως αποκαλούνταν, καλλιέργησαν την ελπίδα για αύξηση εισοδήματος σε πολλούς αγρότες. Σήμερα οι περισσότεροι απ’ όσους έσπευσαν να κάνουν αιτήσεις βλέπουν τις προσδοκίες τους να διαψεύδονται, καθώς λιγότεροι από τους μισούς πήραν έγκριση για τις φωτοβολταϊκές μονάδες με την υψηλή επιδότηση.
Ολα ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια των περσινών αγροτικών κινητοποιήσεων. Μία από τις υποσχέσεις που έδινε η τότε ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς προσπαθούσε να τους πείσει να φύγουν από τα μπλόκα, ήταν η… καλλιέργεια φωτοβολταϊκών στα χωράφια τους , που θα τους εξασφάλιζε νέα, σταθερά εισοδήματα. Μια επένδυση 100 kW για κάθε αγρότη κοστίζει περίπου 300.000 ευρώ (που θα δανείζονταν από τις τράπεζες) και υποσχόταν τουλάχιστον 60.000 ευρώ τον χρόνο, καθώς η απορρόφηση του ρεύματος ήταν εξασφαλισμένη από τη ΔΕΗ για 20 χρόνια και μάλιστα σε συμφωνημένες υψηλές τιμές.
Οι αγρότες υπολόγισαν ότι θα κέρδιζαν 5.000-7.000 ευρώ το μήνα, για μονάδες 4-6 στρεμμάτων, με απόσβεση της επένδυσης σε πέντε χρόνια. Κι όλα αυτά, όπως τους έλεγαν διάφοροι ενδιάμεσοι, «χωρίς εργασία και χωρίς ρίσκο. Σίγουρο εισόδημα, χωρίς κόπο». Ο Βάιος Γκανής, από τους πρωταγωνιστές των περσινών αγροτικών κινητοποιήσεων, αντιδρά στις κατηγορίες ότι οι αγρότες θέλουν να μετατρέψουν τις καλλιέργειες σε φωτοβολταϊκά για να κάθονται, και απαντά: «Δεν σκοπεύουμε να κάνουμε όλες τις καλλιέργειες φωτοβολταϊκά. Από τα 160 π.χ. στρέμματα βάζουμε φωτοβολταϊκά μόνο στα 4, όσα χρειάζονται για μια μονάδα».
Περισσότεροι από 6.000 αγρότες έσπευσαν στα μελετητικά γραφεία που «άνοιξαν και τους περίμεναν» πληρώνοντας από 3.000 ευρώ (μίνιμουμ) έκαστος για να ετοιμάσουν τις αιτήσεις. Χαρακτηριστικό της ευκαιρίας για κέρδος που είδαν κάποιοι, ήταν -όπως καταγγέλλουν αγρότες στην «Κ.Ε.»- ότι ενώ μέχρι τότε η έκδοση τοπογραφικού στοίχιζε 50-70 ευρώ, εκτινάχθηκε στα 500.
Στη διαδικασία των φωτοβολταϊκών μπήκε και η ΠΑΣΕΓΕΣ, η οποία επέλεξε τέσσερα μελετητικά γραφεία για τη διεκπεραίωση αιτήσεων των αγροτών. Ο πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ, Τζανέτος Καραμίχας, ισχυρίζεται ότι ο διαγωνισμός για την επιλογή των εταιρειών είναι απολύτως νόμιμος και διαφανής, αρνείται ωστόσο να δώσει τα στοιχεία στη δημοσιότητα, υποστηρίζοντας ότι δεν λογοδοτεί πουθενά γιατί «η ΠΑΣΕΓΕΣ δεν είναι Δημόσιο. Είναι οργανισμός ιδιωτικού δικαίου και δεν είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε τα στοιχεία».
Για τη συμπεριφορά της ΠΑΣΕΓΕΣ, ωστόσο, υπάρχει έντονη κριτική, ειδικά στο κυβερνών κόμμα, από το οποίο προέρχεται και ο πρόεδρός της, αλλά και από αγρότες που πρόσκεινται στο ΠΑΣΟΚ. Η βουλευτής Τρικάλων του ΠΑΣΟΚ Αθανασία Μερεντίτη αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η ΠΑΣΕΓΕΣ πρέπει να μας πει με ποια λογική έκλεισε συμφωνία με συγκεκριμένα μελετητικά γραφεία και προωθεί τους αγρότες συστηματικά σε αυτά». Επισημαίνει επίσης ότι το κόστος των 3.000 ευρώ και πάνω είναι πολύ μεγάλο, κάτι με το οποίο συμφωνούν και αγρότες που είτε έκαναν μόνοι τους την αίτηση, όπως ο Β. Γκανής από τη Φθιώτιδα, που του στοίχισε μόνο 200 ευρώ, είτε απευθύνθηκαν σε μεμονωμένους μελετητές, όπως ο Γ. Τακμάκης από τη Βοιωτία, που του στοίχισε 500 ευρώ.
Σήμερα έχουν εγκριθεί οι αιτήσεις σε λιγότερους από το ένα τρίτο των αιτούντων, καθώς η ΔΕΗ δήλωσε ότι αδυνατεί να τις απορροφήσει όλες. Με το που άρχισαν όμως οι διαμαρτυρίες των αγροτών, δόθηκαν νέες υποσχέσεις ότι κάποια στιγμή στο προσεχές μέλλον θα ικανοποιηθούν και άλλες αιτήσεις. Πέρα όμως από άλλες 500, που αναμένεται να ικανοποιηθούν άμεσα, υπάρχουν μεγάλα ερωτηματικά για τα υπόλοιπα δύο τρίτα.
«Ακόμα κι αν εγκριθούν αργότερα ορισμένα αιτήματα, για τα οποία τώρα δηλώθηκε αδυναμία», αναφέρει ο Γ. Τακμάκης, του οποίου η αίτηση απορρίφθηκε, «όσοι δεν καταφέραμε να πάρουμε έγκριση μέχρι τον Ιανουάριο δεν θα έχουμε την ίδια υψηλή τιμή, οπότε δεν είμαι σίγουρος ότι θα μας συμφέρει». Σε αυτή την περίπτωση πολλοί αγρότες θα έχουν χάσει τα χρήματά τους, καθώς υπολογίζεται ότι έχουν δοθεί περισσότερα από 20 εκατομμύρια ευρώ στα μελετητικά γραφεία και δεν έχουν εγκριθεί ούτε τα μισά φωτοβολταϊκά.
Κάποιοι ωστόσο είχαν προειδοποιήσει για τον κίνδυνο φούσκας από το καλοκαίρι, επισημαίνοντας ότι τα δίκτυα της ΔΕΗ δεν θα τους χώραγαν όλους. Η Τίνα Μπιρμπίλη κάτι ψιθύριζε, όχι όμως όσο δυνατά έπρεπε.
Η κριτική ασκείται κυρίως στη ΔΕΗ, τη ΡΑΕ και την ΠΑΣΕΓΕΣ.
Στις δύο πρώτες γιατί δεν ενημέρωσαν εγκαίρως και στην ΠΑΣΕΓΕΣ γιατί δεν φρόντισε να πληροφορηθεί και να προστατεύσει τους αγρότες. «Να μας πει ποιος είναι ο ρόλος της, εάν όχι να δίνει σωστές συμβουλές στους αγρότες», δηλώνει η Αθανασία Μερεντίτη, η οποία προσθέτει ότι «η ΠΑΣΕΓΕΣ κάποια στιγμή πρέπει να μας πει και τι κάνει όλα αυτά τα χρήματα που παίρνει από τους αγρότες».

